Bruegel, Rubens en Jordaens op de Kunstberg: KBR ontsluit tekeningen van oude meesters in nieuw boek

Op 12 juni verschijnt het boek Bruegel and Beyond – Netherlandish Drawings in the Royal Library of Belgium, 1500-1800. In samenwerking met ruim dertig specialisten uit binnen- en buitenland onthullen de experten van KBR een verborgen verzameling tekeningen die op de Kunstberg wordt bewaard. Het boek is het resultaat van een decennium onderzoek naar de tekeningen van oude meesters in de collectie van KBR en heeft ook oog voor het verhaal achter de verzameling.

Het boek brengt meer dan honderd meestertekeningen uit de collectie van KBR samen. Het gaat om unieke, handgetekende bladen in verschillende materialen en technieken uitgevoerd op papier of perkament. De tekeningen werden tot nu toe weinig bestudeerd en zijn zo goed als onbekend bij specialisten en het grote publiek.

De tekeningencollectie van KBR: een verborgen schat

KBR herbergt de grootste collectie tekeningen van het land. Maar liefst 4.500 van de 25.000 tekeningen dateren uit de 16de tot de 18de eeuw. Tot de topstukken behoren werken van vooraanstaande kunstenaars uit de Lage Landen, onder wie Pieter Bruegel de Oude, Peter Paul Rubens en Jacob Jordaens. Voor het eerst in de geschiedenis van de instelling werd deze prachtige verzameling ‘oude meesters’ als geheel bestudeerd.

“Veel van de tekeningen werden nooit eerder gepubliceerd. Ze zijn ook bijzonder gevoelig voor licht en worden daarom zelden tentoongesteld. ‘Bruegel and Beyond’ geeft een unieke inkijk in deze kostbare verzameling. Het boek biedt bovendien een mooie gelegenheid om dit minder bekend maar fundamenteel aspect van de oude kunst uit de Lage Landen te ontdekken.” ​ – Daan van Heesch, hoofd van het Prentenkabinet van KBR

Onbekend, onbemind?

Bruegel and Beyond is het resultaat van ruim tien jaar wetenschappelijk onderzoek naar de tekeningen van oude meesters in het bezit van KBR. Tijdens dit intensieve traject werd de collectie in kaart gebracht, gedigitaliseerd en online toegankelijk gemaakt. Dankzij de steun van de Koning Boudewijnstichting konden bijna 400 tekeningen grondig worden gerestaureerd.

Een tekening om de rekening te betalen

Het boek gaat ook in op de verhalen die achter de tekeningen schuilen. Zo is er het miniatuurschilderij op perkament van de hand van Joris Hoefnagel, dat ook de cover van het boek siert. Het toont de havenstad Sevilla als toegangspoort tot de gekoloniseerde gebieden in Amerika. Dit uitzonderlijke blad uit 1573 kwam volgens de overlevering op een verrassende manier in de collectie terecht. Een Engelsman die in 1832 in Brussel verbleef, kon zijn hotelrekening niet betalen en gaf de miniatuur als onderpand. De hotelhouder zou het blad nadien voor het beperkte bedrag van de schuld aan de bibliotheek hebben verkocht…

Experten uit binnen- en buitenland

Bruegel and Beyond is een zorgvuldig gedocumenteerde publicatie die tot stand kwam in samenwerking met ruim dertig specialisten uit binnen- en buitenland. Zo kon KBR tijdens de voorbereidingen rekenen op het advies van experten uit het Rijksmuseum in Amsterdam, de Fondation Custodia in Parijs en de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België in Brussel. Een genereuze gift van een Amerikaans mecenas maakte het mogelijk om het onderzoek verder te verdiepen en om de resultaten in het voorliggende boek te presenteren. ​

Bruegel and Beyond verschijnt bij Hannibal Books in samenwerking met Yale University Press en is vanaf vandaag verkrijgbaar in de shop van KBR en vanaf 12 juni in de boekhandel.

Enkele tekeningen:

Een prachtige tekening van een lelijke lompvis, vervaardigd door de Noord-Nederlandse kunstenaar Hendrick Goltzius in 1589

De piramiden van Egypte (1570) van Maarten van Heemskerck. Dit is de originele ontwerptekening voor de prent met hetzelfde onderwerp uit zijn beroemde reeks De zeven wereldwonderen.De monumentale uitwerking van deze monnik in wit habijt is typerend voor Jacob Jordaens’ tekenstijl van rond 1650. Het is een van de vele tekeningen van Jordaens die de collectie van KBR rijk is.

Een zeldzame vroege tekening van Pieter Bruegel de Oude uit de jaren 1550Ook minder bekende – maar daarom niet minder boeiende – kunstenaars krijgen een plaats in het boek. Deze anonieme tekening uit de tijd van Bruegel toont een strijd tussen de vette en de magere keuken.

Een studieblad van de twintigjarige Pieter Paul Rubens met twee Romeinse soldaten en verschillende gevechtstaferelen

Bruegel and Beyond: Netherlandish Drawings in the Royal Library of Belgium, 1500-1800
​Daan van Heesch, Sarah Van Ooteghem & Joris Van Grieken (red.)
​392 pagina’s, 30,5 x 24 cm (hardcover)
​Engelstalige editie
​ISBN 978 94 6436 638 9

https://hannibalbooks.be/bruegel-and-beyond-netherlandish-drawings-in-the-royal-library-of-belgium-1500-1800