Hoe poets je een Rembrandt?

In 2018 wordt er in de Koninklijke Bibliotheek echt monnikenwerk verricht. Het Prentenkabinet is namelijk begonnen aan een marathonproject: een team van medewerkers zal 10.000 prenten systematisch ontzuren, restaureren en opnieuw monteren. De komende maanden werken de restaurateurs aan de Wierixverzameling en de hermontage van enkele honderden beroemde etsen van Rembrandt.

De selectie

Dit titanenwerk gebeurt voor het restauratieprogramma ‘Europese prentkunst van Dürer tot Rembrandt’. Het team zal 10.000 prenten behandelen uit de 16^de en 17^de eeuw van belangrijke meesters uit de Nederlanden, Duitsland en Frankrijk. Het gaat om de werken die door hun waarde, zeldzaamheid en ouderdom tot het kruim van de collectie behoren.

Grote schoonmaak

Waarom nu zo’n schoonmaakbeurt? Wel, de prenten zijn gedrukt op papier van goede kwaliteit, maar ze zijn nadien gemonteerd op zuur karton. Ook de bewaardozen zijn van zuur karton gemaakt. Het contact met het zuur (lignine) in dit karton kan de prenten op lange termijn beschadigen: het papier vergeelt, wordt bros en kan breken wanneer je het vastneemt. En dus moet het karton verwijderd worden.

Restauratrice Anouk zet voor u op een rij hoe dit restauratieproces precies verloopt:

1. Maak de prent met een achtvormige wrijvende beweging schoon. Hiervoor gebruik je een zacht penseel, poeder van een conservatiegom of een roetspons.

2. Snij de plakband van het oude, verzuurde montagekarton door met een scalpel zodat de prent loskomt.

3. Verwijder voorzichtig de restjes plakband van de achterkant van de prent. Hiervoor gebruiken onze restaurateurs een oplosmiddel dat geschikt is om de verlijming te verwijderen, maar het papier niet beschadigt. Dit oplosmiddel (vaak in de vorm van een gel) bereiden we zelf ter plaatse.

4. Repareer eventuele scheurtjes met geschikte lijm en Japans papier.

5. Bevestig de schoongemaakte prent met scharniertjes van Japans papier voorzichtig op een nieuw, zuurvrij karton. Wij plakken de prent maar aan één kant vast, zodat je ook de achterkant gemakkelijk kunt bekijken. Klaar!

De gemonteerde prenten worden vervolgens in een nieuwe, zuurvrije doos bewaard. Zo kunnen ook de komende generaties onder ideale omstandigheden van dit nationale erfgoed genieten.

Erfgoedbescherming

Dit project heeft de steun van het Fonds Baillet Latour, dat sinds 2002 een actieprogramma heeft voor het behoud of de restauratie van belangrijke werken uit het Belgisch roerend cultureel erfgoed. Het Fonds organiseert jaarlijks een projectoproep in samenwerking met de Koning Boudewijnstichting.