KBR en Google Books bundelen de krachten en digitaliseren 100.000 boeken in drie jaar tijd

Dankzij deze samenwerking zal het aantal online beschikbare werken uit de collecties van KBR aanzienlijk toenemen tegen 2026

13 maart 2024

Woensdag 13 maart – Brussel. Vorige week is de eerste vrachtwagen met boeken uit de collecties van de Koninklijke Bibliotheek van België (KBR) vertrokken naar de Europese digitaliseringssite van Google Books, meldt staatsecretaris belast met Wetenschapsbeleid. In het kader van een partnerschap dat in 2022 werd aangekondigd, zullen 100.000 boeken – waarvan sommige dateren uit de 17de eeuw – de komende jaren vrij toegankelijk gemaakt worden via Google Books en via BELGICA, de digitale bibliotheek van KBR.

20240306 eerste_vrachtwagen_Google Books_KBR

20230306_eerste_vrachtwagen_ Google Books_KBR

Jaarlijks 30.000 tot 40.000 boeken gedigitaliseerd

De samenwerking tussen Google Books en KBR zal resulteren in de digitalisering van duizenden boeken. Elke 8 weken zal een zending van boeken worden georganiseerd met het oog op het digitaliseren van 30.000 tot 40.000 boeken per jaar, die vervolgens online beschikbaar zullen worden gesteld.

Dankzij dit partnerschap zal het aantal stukken uit de collecties van KBR dat online kan worden geraadpleegd aanzienlijk worden verhoogd. Tegelijk zullen ook kruisopzoekingen tussen deze collecties en die van andere nationale of universiteitsbibliotheken die beschikbaar zijn via Google Books gemakkelijker worden.

Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid , op werkbezoek bij KBR naar aanleiding van het digitaliseringsproject, reageert enthousiast. “Dit partnerschap zal het digitaliseringsproces van de collecties van de Koninklijke Bibliotheek versnellen en de verspreiding van ons erfgoed enorm verbreden, een belangrijke doelstelling voor onze federale musea en wetenschappelijke instellingen. Dit zijn in mijn ogen fundamentele uitdagingen voor cultuur, in een wereld waarin we onze plaats ten volle moeten innemen. Ik bedank de directie en de medewerkers van de Koninklijke Bibliotheek van België voor hun innovatieve samenwerking met Google. Deze aanpak getuigt van ondernemingszin die de uitstraling van onze erfgoedcollecties en de toegankelijkheid voor de gebruikers aanzienlijk zal vergroten.”

20240312 SecretaireEtat_equipeGoogleBooks

20230312 SecretaireEtat_Frederic_Lemmers_Sara_Lammens_KBR

De publieke collecties nog beter toegankelijk te maken

Het project Google Books, intussen bijna 20 jaar geleden gelanceerd, streeft ernaar zoveel mogelijk boeken gratis online toegankelijk te maken, voor iedereen en wereldwijd. Deze ambitie sluit op natuurlijke wijze aan bij een van de belangrijkste opdrachten van KBR, namelijk het democratiseren van de toegang tot kennis, erfgoed en informatie. KBR heeft haar eigen programma’s en eigen platformen voor het verspreiden van gedigitaliseerde werken, en zal deze ook de komende jaren verder blijven ontwikkelen, maar door te steunen op de uitstraling van het Google Books-platform zal ze de zichtbaarheid van haar collecties nog vergroten. Dit partnerschap met een speler uit de privésector is dus uiterst nuttig voor KBR én voor het brede publiek. Het vormt een unieke kans om de beschrijvingen van een deel van de catalogus van de Koninklijke Bibliotheek te verrijken én om het online aanbod en dus ook de publieke dienstverlening aanzienlijk uit te breiden.

Sara Lammens, Directrice générale de KBR : « Je suis heureuse de voir ce partenariat se concrétiser et s’aligner avec notre volonté de rendre accessible à un public le plus large possible le savoir et le patrimoine que l’on conserve. Grâce à la collaboration avec Google, nous pouvons accélérer la mise en ligne de nos documents et de cette manière augmenter leur visibilité et leur accessibilité. Cela s’inscrit également pleinement dans notre priorité de faciliter la recherche dans le domaine des sciences humaines. »

Stephen McVay, responsable du projet Google Books se dit ravi de la collaboration : « Google Books a été lancé il y a près de 20 ans avec l’ambition de rendre les livres du monde entier accessibles au format numérique. Nous sommes heureux qu’une institution aussi renommée et importante en Belgique partage notre ambition. Cette collaboration enrichit notre corpus d’une collection exceptionnelle sur la Belgique et nous permet d’effectuer un pas crucial vers la réalisation de notre mission. »

D’autres institutions en Belgique ont également conclu des accords de ce type avec Google Books. En effet, la bibliothèque de l’Université de Gand (Universiteit Gent) fut l’une des pionnières à se lancer dans un tel partenariat en 2007. En 2020, la bibliothèque patrimoniale Hendrick Conscience à Anvers a également officialisé sa participation au programme de numérisation de Google Books.En 2022, les bibliothèques universitaires de Louvain (KU Leuven) ont aussi annoncé un partenariat de numérisation de quelque 70.000 livres. Ces institutions belges rejoignent d’autres grandes bibliothèques universitaires qui travaillent avec Google Books comme celles de Harvard, Stanford et Oxford.

De la révolution brabançonne aux traités médicaux

Parmi les quelque 8 millions de documents conservés à KBR, les ouvrages concernés par le projet Google Books couvrent la période du XVII^e à la fin du XIX^e siècle. Ils témoignent de la grande richesse et de la diversité des collections de KBR, traitent de tous les aspects de la société belge et vont même au-delà de nos frontières. Quelques exemples à découvrir ci-dessous :

On trouve dans ces collections de nombreux ouvrages documentant l’histoire de la naissance de la Belgique, avec par exemple ces « Documens (sic) historiques sur la Révolution belge », parus à Bruxelles en 1836.
Certains ouvrages remontent d’avant l’indépendance de la Belgique. C’est le cas de séries de pamphlets relatifs à la Révolution brabançonne de la fin du XVIII^e siècle, conservées parmi les riches collections de la Réserve précieuse de KBR.
Tous les domaines sont représentés dans ce corpus très hétéroclite, qui documente parfois des thématiques inattendues et où les sciences médicales ne sont pas en reste. En témoigne ce « Traité complet sur la maladie scrophuleuse » daté de 1833.
On trouve également dans cette vaste sélection de nombreux atlas, tel que cet ouvrage destiné à l’enseignement, paru en 1875.
Les collections nous mènent également hors des frontières du pays, avec des nombreux ouvrages italiens, espagnols, allemands, ou français, dont certains richement illustrés. C’est le cas par exemple de cette magnifique édition des Chroniques du Hainaut de Jehan Froissart publiées à Paris en 1881.