Nooit eerder tentoongestelde tekeningen van oude meesters in de expo 'Tussen de lijnen'

Vandaag, 26 november 2014, opent in het Paleis van Karel van Lotharingen de focustentoonstelling ‘Tussen de lijnen. Tekeningen van oude meesters uit het Prentenkabinet van de Koninklijke Bibliotheek van België’. De expositie wordt feestelijk ingeleid met een nocturne op 27 november.

Het Prentenkabinet dook in zijn verzamelingen en selecteerde vijf fascinerende tekeningen van oude meesters die de aandacht verdienen. De keuze viel op werk van Bosch, Jordaens, Dewez, Van Mander en Hoefnagel. Sommige tekeningen werden nooit eerder tentoongesteld. Aan andere hangt dan weer een boeiend verhaal vast.

Onbetaalde rekening? Geef een tekening!

Zo is er het Gezicht op Sevilla van Joris Hoefnagel (1542-1600), een van zijn fraaiste en best bewaarde miniatuurtekeningen op perkament. Dit uitzonderlijk blad kwam volgens Edouard Fétis, voormalig hoofdconservator van de Koninklijke Bibliotheek, ‘per toeval’ in het bezit van de Bibliotheek. Een Engelsman die in het begin van de jaren 1830 in Brussel verbleef, kon zijn hotelrekening niet betalen en deed dat dan maar in natura...

Een ontdekking

De tekening Lot en zijn dochters was tot voor kort toegeschreven aan Paolo Farinati en werd door Ger Luijten, directeur van de Fondation Custodia/Collectie Frits Lugt in Parijs, op naam van Karel van Mander gebracht.

De ontdekking van de tekening voelt aan als een aanwinst. Het is bijzonder verheugend om deze belangrijke en zeldzame tekening van Van Mander naast de onvolprezen Snotdolf of Cruyckvis van Hendrick Goltzius en tekeningen van Jacques de Gheyn II te kunnen leggen.

Ger Luijten, directeur van de Fondation Custodia

De verwoeste abdij van Orval

Het Prentenkabinet van de Koninklijke Bibliotheek beschikt over een uitzonderlijk grote verzameling architectuur- en beeldhouwtekeningen uit de 17de en 18de eeuw. Dergelijke tekeningen werden vaak niet bewaard, omdat het in de eerste plaats gebruiksvoorwerpen waren. Ze zijn daarom eerder zeldzaam in openbare kunsthistorische verzamelingen.

Dat maakt het Ontwerp voor het parket van de bibliotheek van de abdij van Orval des te opmerkelijker. Dewez’ kleurrijke ontwerpen voor parketvloeren (parquet marqueté) waren destijds uniek in de Lage Landen, maar ook vandaag blijven ze intrigeren. De abdij in opbouw werd trouwens op 23 juni 1793 geplunderd en in een uitslaande brand vernietigd. De tekening is al wat overblijft van Dewez’ ontwerp.

Het ontwerp voor het parket van de bibliotheek van de abdij van Orval is een van de mooiste architectuurontwerpen van Laurent-Benoît Dewez. Het wordt hier voor de eerste keer tentoongesteld.

Sarah Van Ooteghem, coördinatrice van het project

Selectie uit erfgoedverzamelingen

De vijf tekeningen die centraal staan in de tentoonstelling, komen uit de collectie oude tekeningen in het Prentenkabinet van de Koninklijke Bibliotheek, die lang onderbelicht is gebleven. De tentoonstelling schetst de context van hun ontstaan aan de hand van tekeningen, prenten, oude boeken en kaarten uit de erfgoedverzamelingen van de Koninklijke Bibliotheek. Vijf begeleidende boekjes gaan dieper in op tekening en tekenaar.

Projectsamenwerking tussen Brussel, Amsterdam en Parijs

De tentoonstelling kadert in het AGORA DOW-project ‘De tekeningenverzameling van de Koninklijke Bibliotheek van België: identificatie en valorisatie via het web’. Dat project startte in 2012 met steun van het Federaal Wetenschapsbeleid. In samenwerking met de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, het Rijksmuseum in Amsterdam en de Fondation Custodia in Parijs worden ca. 3.500 bladen voor het eerst als geheel nader bestudeerd en digitaal ontsloten. Het onderzoeksproject zal in de loop van 2015 resulteren in de presentatie van beschrijvingen van de tekeningen, gekoppeld aan hoge resolutieafbeeldingen, via de online bibliotheekcatalogus.

Nocturne in het Paleis van Karel van Lotharingen

Bij wijze van voorsmaakje op het digitale luik van het project figureren de vijf tekeningen deze winter dus in de focustentoonstelling in het Paleis van Karel van Lotharingen. De expositie wordt feestelijk ingeleid op 27 november, naar aanleiding van de Brusselse museumnocturnes. Thema van de avond is tekenen. Tussen 17.00 en 22.00 uur is de tentoonstelling vrij toegankelijk en zijn er ook rondleidingen in het restauratieatelier van de Bibliotheek. Bekijk het volledige programma.

Praktische informatie

Tussen de lijnen. Tekeningen van oude meesters uit het Prentenkabinet van de Koninklijke Bibliotheek van België

• Koninklijke Bibliotheek van België, Paleis van Karel van Lotharingen – Museum van de 18de eeuw, Museumplein 1, 1000 Brussel
• 26 november 2014 – 14 februari 2015, open op woensdag en zaterdag van 13.00 tot 17.00 uur, gesloten tussen Kerstmis en Nieuwjaar
• Gratis toegankelijk
• Nocturne: donderdag 27 november 2014, van 17.00 tot 22.00 uur. Bekijk het volledige programma.
• Bij de tentoonstelling verschijnen vijf begeleidende boekjes die telkens één tekening van een oude meester belichten. De boekjes verschijnen in het Nederlands en het Frans en zijn apart verkrijgbaar of per vijf in een foedraal.

Meer weten?

Neem contact op met Sarah Van Ooteghem, wetenschappelijk medewerker bij het Prentenkabinet van de Koninklijke Bibliotheek van België en coördinatrice van het project.